در سال‌های اخیر شاهد رشد قابل‌توجه نقدینگی در کشور بودیم. این رشد از منظر اقتصادی با انتقاد روبه‌رو است و در همین حال، اثراتی در عملکرد صنایع دارد.

به‌گزارش فولادسنتر از روزگارمعدن، در دوره‌هایی که شاهد رشد نقدینگی هستیم، تقاضای غیرمصرفی یا کاذب برای بسیاری از محصولات افزایش می‌یابد. کما اینکه در یک سال گذشته، تقاضا برای خرید فولاد و محصولات فولادی به‌شدت افزایش یافته است. این رشد تقاضا در شرایطی است که طی مدت زمان موردبحث، ساخت‌وساز در کشور رونق چندانی نداشته است.

از یک‌سو همه‌گیری ویروس کرونا مانع رشد ساخت‌وساز شده و از سوی دیگر، بودجه‌های عمرانی محدود شده‌اند. موارد یادشده ادعای غیرمصرفی بودن خرید فولاد و محصولات فولادی را اثبات می‌کند.

رشد ۱۹ درصدی مصرف ظاهری فولاد

براساس آمار منتشرشده از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، میزان مصرف ظاهری کل مقاطع طویل فولادی کشور در سال ۱۳۹۹ برابر ۹۴۸۷ هزار تن برآورد شده است.

این در حالی است که این رقم در مدت مشابه سال ۱۳۹۸ برابر ۷۶۶۲ هزار تن گزارش شد؛ یعنی مصرف ظاهری این دسته از محصولات فولادی در سال ۹۹ و در مقایسه با سال ۹۸ حدود ۲۴ درصد رشد داشته است. در همین حال، مصرف ظاهری کل مقاطع تخت فولادی نیز در سال ۹۹ برابر ۹۰۰۴ هزار تن گزارش شد، درحالی که این رقم در سال ۹۸ حدود

۷۹۳۵ هزار تن بود.

بنابراین مصرف ظاهری مقاطع تخت فولادی کشور در سال گذشته و در مقایسه با سال ۹۸، رشد ۱۳ درصدی را از آن خود کرده است. از مجموع ارقام و اعداد یادشده این‌طور برداشت می‌شود که مصرف ظاهری کل محصولات فولادی در سال ۹۹ و در مقایسه با سال ۹۸، رشد ۱۹ درصدی را از آن خود کرده است. رشد مصرف ظاهری فولاد حکایت از تاثیر رشد نقدینگی بر بازار فولاد کشور دارد و موید تقویت خریدوفروش غیرمصرفی در این بازار است.

خسارت به بازار آهن‌آلات

حمیدرضا رستگار، رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد در گفت‌وگو با «روزگار معدن» و در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیر رشد نقدینگی بر بازار فولاد گفت: رشد نقدینگی بدون پشتوانه در طول سال‌های گذشته ضررهای بسیاری به اقتصاد کشور وارد کرده است. در همین حال، خسارت‌های غیرقابل جبرانی به صنایع وارد شده است.

در چنین فضایی، تمایل به خرید با هدف حفظ ارزش پول در میان مردم افزایش یافته تا جایی‌که در چنین شرایطی بسیاری از کالاها حکم سرمایه یافته‌اند.

رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد اظهارکرد: فولاد کالایی مصرفی است اما در موقعیت کنونی به محصولی سرمایه‌ای تبدیل شده و درنتیجه چنین تغییر روندی، تقاضایی کاذب برای خرید این محصول شکل گرفته است.

همین تقاضا نیز به رشد قیمت این محصول منجر خواهد شد. بازار آهن و فولاد طی ماه‌های گذشته با التهابات گسترده‌ای روبه‌رو بوده است. این تنش‌ها از دلایل گوناگونی نشأت می‌گیرد که بارها از سوی فعالان صنعت فولاد به آن اشاره شده است.

با این وجود، بخشی از این چالش‌ها در سایه رشد نقدینگی و موضوعات موردبحث بوده است. البته این خاصیت اقتصاد تورمی است و شاهد چنین وضعیتی در سایر حوزه‌های صنعتی نیز هستیم؛ یعنی در همین دوران تقاضا برای خرید سایر محصولات نیز به‌شدت افزایش یافته است.

رستگار در ادامه افزود: در همین حال، عده‌ای با هدف واسطه‌گری به بازار فولاد روی آورده‌اند. این افراد نقدینگی خود را به این بازار وارد کرده و پس از کسب سود از آن خارج می‌شوند. هرچند عده‌ای نیز به سبب نداشتن تخصص و اطلاعات کافی متضرر می‌شوند.

این فعال صنعت فولاد گفت: متاسفانه شاهدیم که سرمایه سرگردان و بدون پشتوانه‌ای که در کشور وجود دارد، هر از چندگاهی یک بازار را هدف می‌گیرد و به رشد دور از انتظار قیمت‌ها در آن بازار منجر خواهد شد.

در چینی شرایطی، از یک‌سو شاهد گرانی کاذب هستیم و از سوی دیگر، انضباط بازار بر هم می‌خورد.

وی با تاکید بر نقش دولت به‌عنوان متولی اقتصاد، گفت: دولت مسئول این دست نابسامانی‌هاست و باید فکری برای بهبود شرایط بکند. در غیر این صورت، مردم و فعالان واقعی بازار متضرر خواهند شد.

رشد قیمت و رکود مصرف

رضا شهرستانی، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفت‌وگو با  «روزگار معدن» و با اشاره به رشد قابل‌توجه بهای فروش فولاد و محصولات فولادی در سطح بین‌المللی و در بازار داخلی، گفت: بهای فروش فولاد در سطح بین‌المللی در یک سال اخیر رشد قابل‌توجهی را از آن خود کرده است. همین رشد قیمت نیز زمینه افزایش نرخ این محصول استراتژیک را در بازار داخلی فراهم کرده است.

تغییر سیاست چین مبنی بر کاهش تولید فولاد معمولی و ساختمانی و حرکت به سمت افزایش ظرفیت تولید فولاد آلیاژی و با ارزش‌افزوده بالاتر، به رشد بهای فولاد در بازار جهانی منجر شد، چراکه تقاضای خرید چین برای فولاد غیرویژه و ساختمانی به‌شدت افزایش یافت.

در همین حال، طی سال ۲۰۲۰ میلادی و با توجه به همه‌گیری ویروس کرونا و رکودی که بر صنایع مصرف‌کننده فولاد همچون صنعت ساخت‌وساز و خودروسازی حاکم بود، شاهد افت تولید این‌گونه محصولات در اغلب کشورهای جهان بودیم؛ بنابراین قیمت‌های بین‌المللی فولاد به‌شدت رو به رشد بود.

وی در ادامه اظهارکرد: بهای دلار نیمایی نیز از اثرگذاری مستقیمی بر بازار فولاد برخوردار است. در چنین شرایطی و با رشد قابل‌توجه نرخ دلار در بازار داخلی، شاهد شدت گرفتن بهای فروش فولاد و محصولات فولادی در بازار داخلی بودیم.

این عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد گفت: با این وجود در سال گذشته، صنایع مصرف‌کننده فولاد در کشور رونق آن‌چنانی نداشتند.

به‌عنوان مثال، ساخت‌وساز و فعالیت‌های عمرانی با رکود همراه بودند. در همین شرایط، تقاضا برای خرید فولاد گران، بیش از انتظار بود. تاجایی که در مواردی شاهد رشد بیشتر قیمت فولاد و محصولات فولادی در سایه رقابت برای خرید آنها بودیم.

این رشد رقابت غیرمصرفی در سایه افزایش نقدینگی در کشور، تورم و تمایل مردم به سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول ملی، ایجاد می‌شود.

خریدوفروش محصولات فولادی به‌آسانی انجام می‌شود و این محصول قابلیت نقدشوندگی بالایی دارند؛ بنابراین در دوره‌هایی که تورم در کشور تصاعدی افزایش می‌یابد؛ بخشی از نقدینگی جذب بازار فولاد خواهد شد. این موضوع خود بیش از پیش بر التهابات بازار فولاد می‌افزاید.

عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد گفت: توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که میزان تولید محصولات طویل فولادی به‌مراتب بیشتر از مصرف آنها در داخل کشور است.

به‌ویژه که فعالیت عمرانی ویژه‌ای نیز به‌دلیل محدودیت در تامین بودجه جریان ندارد؛ درنتیجه آنقدر محصولات فولادی طی یک سال گذشته تولیدشده و به فروش رفته که دیگر بازار خریدوفروش این محصول رونق ندارد.

سخن پایانی

رشد نقدینگی یکی از مهم‌ترین مسائل اقتصادی است که اثرات منفی بر توسعه اقتصادی دارد و همواره از سوی متولیان امر و سیاست‌گذاران موردانتقاد قرار دارد.

چالش‌های ناشی از نقدینگی به‌قدری جدی هستند که از آن حتی با عنوان متهم نوسانات ارزی یاد می‌شود. این سیل نقدینگی عملکرد صنایع و بازارهای گوناگون را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. صنایع فولاد نیز از این روند متاثر شده است.

در چنین فضایی، فولاد که حکم کالایی مصرفی دارد به جرگه محصولات سرمایه‌ای پیوسته و ضررهای غیرقابل جبرانی را به عملکرد این بازار وارد کرده است. ازجمله آنکه قیمت‌ها حتی در شرایط رکود نیز رو به رشد هستند یا بر تنش‌های این بازار بیش از پیش افزوده خواهد شد.

این مطلب را به اشتراک بگذارید