خریدوفروش در زنجیره فولاد در ۲ سال گذشته با التهابات گسترده‌ای روبه‌رو بوده است. بسیاری از فعالان این زنجیره، نظام توزیع و کاستی‌های آن را علت اصلی این نابسامانی‌ها می‌دانند و تاکید دارند که این روند اشتباه حتی زمینه رشد غیرقابل‌قبول و غیرمنطقی بهای فروش فولاد را فراهم کرده است.

فولاد در طول سال‌های گذشته از طریق بازار سنتی خریدوفروش می‌شد اما بورس کالا برای بهبود شرایط تجارت این محصول شکل گرفت تا معاملات در بستری نظام‌مند شکل بگیرد و امکان نظارت بر آنها وجود داشته باشد.

در همین حال، امکان کشف نرخ در فضایی سالم و در تقابل میان عرضه و تقاضا فراهم باشد. با این وجود، این راهکار تاکنون نتوانسته نقشی که از آن انتظار می‌رفت را اجرایی کند. در چنین شرایطی، بسیاری از فعالان بازار فولاد نسبت به عملکرد نظام جدید توزیع فولاد انتقاد دارند.

حتی در مواردی موج انتقادات به‌قدری گسترده می‌شود که برخی از فعالان بازار فولاد نظام توزیع قدیمی را مثبت‌تر از سازکار نوین بورس کالا می‌دانند.

بازار فولاد قاعده‌مند نیست

به‌گزارش فولادسنتر به‌نقل از روزگار معدن، ابوذر انصاری  کارشناس بازار کالایی در پاسخ به سوالی مبنی بر ارزیابی نظام توزیع فولاد در کشور، گفت: متاسفانه قواعد مشخصی بر زنجیره فولاد کشور حاکم نیست و همین موضوع نیز زمینه بی‌ثباتی را در بازار فولاد کشور فراهم کرده است.

در همین حال، تغییر و تحولات مداوم در وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز مانع تصمیم‌گیری واحد در این زنجیره شده است.

از آنجاکه با تغییر مدیران، سیاست‌های کلی حاکم بر این زنجیره تغییر می‌کند، شاهد تغییر مداوم استراتژی‌های حاکم بر این زنجیره هستیم. در چنین شرایطی، نتوانسته‌ایم در زنجیره فولاد به چارچوبی ثابت برسیم و براساس آن عمل کنیم.

این کارشناس بازار کالایی اظهارکرد: چالش اصلی حاکم بر زنجیره فولاد این است که سازکارهای حاکم بر این زنجیره مشخص نیست. هر مدیری با در نظر گرفتن منافع بخشی، تصمیماتی را اتخاذکرده که هیچ‌کدام کامل نیستند و نواقصی دارند؛ بنابراین در سایه این سیاست‌ها نه‌تنها نواقص موجود برطرف نشده‌اند، بلکه هر روز بر شدت التهابات حاکم بر این زنجیره نیز افزوده شده است.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر شبهاتی که درباره توزیع ورق فولادی مطرح می‌شود، گفت: تصمیم‌گیران اعتقاد دارند نابسامانی‌های موجود در حوزه تامین ورق فولادی از کمبود این محصول نشأت می‌گیرد. حال می‌توان میزان تولید و مصرف این محصول را بررسی کرد و دلایل کمبود را یافت.

انصاری در ادامه با اشاره به رشد قابل‌توجه تورم در کشور و تاثیر آن بر اقتصاد، گفت: با توجه به انتظارات تورمی که در کشور وجود دارد و در ۲ سال اخیر تشدید شده، ورق فولادی و سایر محصولات فولادی به کالایی سرمایه‌ای بدل شده است. در چنین شرایطی، بسیاری از افراد این محصولات را با هدف حفظ ارزش سرمایه خود خریداری یا به مراتب زودتر از نیاز اقدام به خرید می‌کنند. بدین‌ترتیب تقاضایی غیرواقعی برای این محصولات شکل می‌گیرد و درنتیجه شاهد رشد نرخ بیش از تصور آنها خواهیم بود.

علاوه بر این، عملکرد سیستم توزیع نیز به هم می‌ریزد. این کارشناس بازار کالایی در ادامه راهکار ساماندهی بازار توزیع فولاد را حذف دخالت‌های غیرکارشناسی و مصلحتی دانست و گفت: سیاست‌ها و استراتژی‌های حاکم بر این زنجیره باید از ابتدا تا انتها مبتنی بر اصول علم اقتصاد باشد.

متاسفانه وزارت صنعت، معدن و تجارت در طول سال‌های گذشته تلاش قابل‌تقدیری برای ساماندهی بازار فولاد ترتیب نداده است. البته در طول چند ماه گذشته، تلاش مناسبی برای ساماندهی بازار ورق فولادی آغازشده است.

معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز تلاش‌هایی را در این زمینه ترتیب داده است. بسیاری از افرادی که در گذشته اقدام به خرید از بورس کالا می‌کردند، کُد بهین‌یاب نداشتند و همین موضوع نیز زمینه تقاضاهای کاذب را در این حوزه افزایش داده بود اما اکنون تلاش شده تا این دست ابهامات برطرف شود. با این وجود، همچنان این تلاش‌ها با موفقیت کامل همراه نبوده است و همچنان با کمبود ورق فولادی روبه‌رو هستیم.

انصاری در پایان ضمن تاکید بر تاثیر بهبود نظام توزیع بر رفع چالش‌ها و التهابات زنجیره فولاد تاکید کرد: امید می‌رود عزمی جدی برای رفع این کاستی شکل بگیرد تا درنهایت شاهد رفع مشکلات و کمبودهای این حوزه و خاموش شدن تنش‌ها باشیم.

توزیع سنتی موفق‌تر بود

سیدعلی‌محمد ابویی‌مهریزی، فعال صنعت فولاد در گفت‌وگو با«روزگار معدن» و در ارزیابی نظام توزیع فولاد در کشور، گفت: عرضه و تقاضا فولاد و محصولات فولادی از طریق کانال‌های متفاوت و متعددی انجام نمی‌شود.

ر چنین شرایطی و با وجود انحصار در مسیر خریدوفروش فولاد، توزیع این محصول در قالبی دستوری جا گرفته است.

ابویی افزود: در گذشته بازار سنتی نقشی اثرگذاری در توزیع فولاد و محصولات فولادی داشت. در طول سال‌های اخیر بورس کالا به نظام توزیع اضافه شده، هرچند انتقاداتی به عملکرد آن وارد است.

این فعال صنعت فولاد ضمن انتقاد به عملکرد بورس کالا اظهارکرد: این بازار مجازی با کارکنان محدود، درآمد قابل‌توجهی را از آن خود می‌کند.

با این وجود، حتی به هزینه‌های خریدوفروش فولاد نیز افزوده شده است. به‌علاوه آنکه باید تاکید کرد این شرکت با اعمال نفوذ در حاکمیت و همچنین انحصار در توزیع عمل می‌کند.

وی با اشاره به عملکرد بورس کالا در قیمت‌دهی محصولات گفت: عموما نرخ فروش محصولات بالادستی با تاخیر اعلام می‌شود. به‌عنوان مثال در مواردی شاهدیم که نرخ فروش میلگرد به‌عنوان محصول نهایی ساعت ۱۰ صبح اعلام می‌شود، درحالی که بهای فروش شمش فولادی که معیار نرخ‌گذاری محصولات فولادی است، ساعت ۱۲ اعلام می‌شود.

در همین حال شاهد انواع سفته‌بازی در این بازار هستیم که روند توزیع فولاد و محصولات فولادی را متاثر کرده است.

ابویی درباره راهکارهایی برای بهبود شرایط توزیع فولاد گفت: اصل بهره‌گیری از سازکاری با عنوان بورس کالا برای ایجاد شفافیت در بازار، ضروری به‌نظر می‌رسد.

با این وجود، انتظار می‌رود بازارهای رقیبی برای بورس کالا تعریف شوند تا در سایه آن، شرایط کاری بهبود یابد و رقابت شکل بگیرد.

وی همچنین افزود: قدرت بورس کالا با وجود همه امکانات و پشتیبانی‌هایی که دارد، به اندازه یکی از بازارهای سنتی فولاد کشور نیست.

درواقع عملکرد بورس کالا به‌جای آنکه به ابزاری شفاف برای تقابل میان عرضه و تقاضا و کشف نرخ بدل شود، به ابزاری برای نرخ‌گذاری محدود شده است.

درواقع از این بستر برای نرخ‌گذاری دستوری بهره گرفته شده و بدین‌ترتیب کارآیی خود را از دست داده است. در بازار بورس کالا به‌راحتی و با دستکاری عرضه و تقاضا روی تابلو می‌توان در قیمت‌ها دخالت کرد، درحالی که در بازارهای سنتی بدین‌صورت امکان اعمال نفوذ وجود نداشت.

ابویی در پایان خاطرنشان کرد: شاید پاساژهای بزرگ فولادی کشور تعطیل شده‌اند اما هنوز برای بهبود نظام توزیع به فعالان صنف آهن و فولاد نیاز داریم. چون هیچ مصرف‌کننده‌ای نمی‌تواند صبرکرده و ساعت ۱۲ اقدام به نرخ‌گذاری کند. بازار مصرف، بازاری لحظه‌ای است و صرف زمان قابل‌توجه برای قیمت‌گذاری منطقی به‌نظر نمی‌رسد.

این مطلب را به اشتراک بگذارید